De eerste stappen op het permacultuur pad
Auteur: Saskia van der Linden
Dit is de tweede van drie columns die Saskia in 2015 / 2016 schreef voor het Permacultuur Magazine.
Is de natuur wel zo mooi en harmonieus als gedacht wordt? Vanuit een menselijke ethiek gezien kun je stellen dat er moord en doodslag heerst, dat meedogenloos parasitisme en grote concurrentie leidt tot het fenomeen ‘de sterkste overwint’. Gedeeld wordt er alleen als dat een biologische functie heeft. De natuur gedraagt zich in die zin soms buitengewoon onmenselijk. Mensen die lyrisch zijn over ‘de natuur’ en zich tegelijkertijd scherp en neerbuigend uitlaten over ‘de mens’ en de cultuur van de mens, begrijp ik niet. “Ik houd zo van de natuur”. Prima, ik ook. Maar de natuur houdt niet van jou, want ‘de natuur’ is niet in staat om te houden van.
Natuurlijk houden wij van de natuur. Het groen blijkt een positief effect te hebben op ons humeur. En wat is er nu lekkerder dan de geur van kamperfoelie of aardbeien. Hoe heerlijk is de wind in je haar en de zon op je huid. Natuurlijk zijn we dol op de natuur en moeder Aarde, zij voorziet ons van alles wat we nodig hebben. Het is dan ook om dol van te worden dat de mensheid de afgelopen honderd jaar bedacht dat we het ook zonder de natuur kunnen stellen. Vitamines stoppen we in pillen, de zon in een lamp, ons eten kweken we op korrels en vlees groeit in het laboratorium. En, je gelooft het niet, kinderen kunnen we opkweken vanuit de cellen van drie mensen! Sommigen onder ons denken écht dat we het zonder de natuur kunnen stellen.
Wonderlijk zoals die aanbidding van de natuur aan de ene kant en de verachting ervan aan de andere kant bij mensen hand in hand kunnen gaan. Met uitbundige liefde schiet onze Aarde niets op; misbruik van de Aarde en uitbuiting van dieren gaat deze liefde immers niet tegen. En dat terwijl de Aarde alle zorg verdient, op dit moment dubbele zorg om op zijn minst goed te maken van wat al kapot is. Met blinde navolging of kopiëren van de natuur schiet zij ook niets op, want de mens heeft ‘iets extra’s’ te bieden, namelijk ethiek. Dat menselijke extraatje verlies je met de idealisering van de natuur makkelijk uit het oog. De mens wordt zo naast de natuur gesteld. Het is de vraag wat een dergelijke invalshoek met ons denken doet en of we het niet anders kunnen bekijken.
Binnen permacultuur is de natuur, de Aarde, onze leermeester. Van haar leren we wat goed is voor mens én Aarde. Want de natuur reflecteert niet, gaat niet uit van ethische principes en ontwerpt niet. Wij wel. Ook permacultuur gaat uit van ethische en ontwerpprincipes. Daarom is de natuur ínclusief die – idiote en vaak destructieve – mensheid de moeite waard. Het zijn geen gescheiden werelden. De mens, met zijn cultuur en ethische overwegingen, is onderdeel van de natuur op Aarde.
Met die inclusieve invalshoek krijgt de mens wellicht meer verantwoordelijkheid om zijn rol in het grotere geheel te vervullen.
Saskia geeft verschillende workshops op de Voedselketen en verzorgd het blok Ethiek in de Permacultuur Jaartraining.